گر حکم شود که مست گیرند/ بررسی کلمه‌ مست

خوانش این متن سه دقیقه زمان می‌برد

واژه‌ی مست ازکجا آمده؟ مست را در زبان سانسکریت matta می‌گفتند که چندی دگر مات را از آن بیرون کشیدند. در زبان اردو مست را «ناشه» می‌گویند که از ریشه‌ی ناس برابر با نابودی گرفته شده. پیداست که مست را به چم «مردن» از مات گرفته‌اند. پس در زبان پارسی پهلوی مست را «مَست» mast و «مَستوک» mastūk یا «مستک» mastōk می‌نامیدند و به مست کننده «مَدیان» گفته می‌شد. که هر دو از ریشه «مات» به معنی مردن  هستند.

واژه پارسی «مست» به ترکی رفته mest به ارمنی درآمده و khamast به قزاقستان سفر کرده و mas گشته است. جا نماند که مست را گاهی برابر با گله و شکایت نیز آورده‌اند. چرخی در میانه‌ی چکامه بزنیم و مستوک شویم.

آراسته و مست به بازار آیی
ای دوست نترسی که گرفتار آیی

نسبت داده شده به ابوسعید

مست است زمین زیرا خورده است به‌جای می
در کاس سر هرمز خون دل نوشروان
خاقانی

من مست و تو دیوانه ما را که برد خانه
صد بار تو را گفتم کم خور دو سه پیمانه

مولوی

مست گوید همه بیهوده سخن
سخن مست ( گلایه) تو بر مست مگیر
این یمین