گر حکم شود که مست گیرند/ بررسی کلمه‌ مست

خوانش این متن سه دقیقه زمان می‌برد واژه‌ی مست ازکجا آمده؟ مست را در زبان سانسکریت matta می‌گفتند که چندی دگر مات را از آن بیرون کشیدند. در زبان اردو مست را «ناشه» می‌گویند که از ریشه‌ی ناس برابر با نابودی گرفته شده. پیداست که مست را به چم «مردن» از مات گرفته‌اند. پس در …

خوشا شیراز و وضع بی‌مثالش

خوانش این یاددار هفت دقیقه از شما زمان می‌گیرد.   شیراز آنقدر کهن است که در الواح ایلامی (عیلامی) با نام قدیمی‌اش تیرازیس یا شیرازیس یاد شده است. هر پارسی زبان و فارسی دانی دست‌ کم یک‌بارحافظ یا سعدی خوانده است. این‌ها را خواندید تا ساز کیفتان را کوک کنیم با ادامه‌ی متن. چندی پیش …

پوشش واژگانی همایون شجریان برای قدردانی

خوانش این یادداشت کمتز ار یک دقیقه زمان می‌گیرد. تعداد واژه‌های استفاده شده در سخنرانی همایون شجریان ۶۷ کلمه بود. واژه‌ها موجودات جانداری هستند، که به سادگی انتخاب نمی‌شوند. آن‌چه بر زبان می‌آید محصول تربیت، تفکر و عادت است. همایون شجریان در شصت و هفت کلمه همدردی مردم را با چند واژه کلیدی پاسخ داد. …

عشقم پر از درستی و مشقم پر از غلط

خوانش این متن دو دقیقه از زمان شما را پیش‌خرید می‌کند. این‌روزها حرف زدن درباره «درست‌نوشتن» آسان نیست. بعد از غلط املایی وزارت امور خارجه در شعارش [به‌پا خواستن] به‌نظر می‌رسد، مسیر سختی پیش‌ رو داریم. سخت و طولانی. جدا کردن واژه‌های دیگر از واژه‌های پارسی، زمان‌بر و شاید نشدنی باشد اما همین‌که درست بنویسیم؛ …

نه به جنگ با زبان فارسی

نه به جنگ

این یادداشت را برای خبرگزاری محترم ایبنا نوشته‌ام.    لجبازی با زبان پارسی تا آن‌جا پیش رفت، که بسیاری از بن‌ها، وند‌ها و … در زبان فارسی از یاد رفته است. که اگر ابوالقاسم فردوسی طوسی، غلامحسین یوسفی، صادق هدایت و … نبودند شاید همین مقدار را، هم نداشتیم. بسیاری بی‌نام و نام‌دار در تلاش‌اند …

دشنام همی دهی؟ مرا باش!

دشنام

خوانش این کشف واژه دو دقیقه از زمان شما را پیش‌خرید می‌کند.   جدا از اولین قتل و نافرمانی در تاریخ ادیان، کدام اولین دیگر مستند است؟ اولین خنده، اولین گریه یا حتی اولین دشنام؟! هیچ‌کدام. نگارنده بر این باور است که دشنام دادن یا نفرین کردن شبیه به لم دادن روی بالشی از گل‌های …

از هشتگ تا ظرف رویی در کتابخانه مغز

درست‌نویسی

خوانش این متن دو دقیقه از زمان شما را پیش‌خرید می‌کند.     بر بر او، شهادت ندهید.   علیه در زبان عربی همان بر اوست و بسیاری بدون دانستن این نکته، از برعلیه استفاده‌ می‌کنند. مهم‌ آن‌که علیه واژه‌ای عربی و بهتر است استفاده نشود.   خواهشاً غریبه‌ای آشنا کلمات غیرعربی، تنوین نمی‌گیرند. پس …

درست بنویسیم چون کی تلخ شود آن‌کو دریای عسل دارد

درست نویسی

خوانش این یاددار دو دقیقه از زمان شما را پیش‌خرید می‌کند. انتقال درست مفاهیم ما را دانا نشان می‌دهد. آخرین هشتگ آن‌ها بازی را با هم مرور کنیم. آیا ما از آشنایی دیگران خوش‌بخت می‌شویم؟ پیش‌کش‌های روزمره گاهی گنگ و نامفهموم، بی‌ربط و آسیب‌رسان هستند. همین خوش‌بخت شدن! دور است که کسی با اولین دیدار …

پیتزا خوراکی با ریشه‌ای پارسی است

پزا

خوانش این کشف کلمه دو دقیقه از زمان شما را پیش خرید می‌کند. ریشه واژه «پیتزا» را بسیاری در ایتالیا می‌دانند. آیا این واژه ایتالیایی است؟ پارسی زبان گران‌مایه آگاه باش که این واژه را ما به اشتهای دنیا وام داده‌ایم. من مارال دوستی شما را در این امرداد زیبا به یک سفر زیبا فرا …