نگوییم مرداد، بگوییم اَمرداد

خوانش این کشف کلمه درمورد امرداد دو دقیقه از زمان شما را پیش‌خرید می‌کند

واژه اَمُردات و اَمُرداد (پهلوی)/ اَمِرِتات (اوستایی) از سه بخش درست شده است: (اَ + مَر + تات). اَ در زبان پارسی پیشوندی است که منفی کردن را بر گردن دارد + مَر از ریشه مصدری برابر با مرگ است + تات پسوند تندرستی است که به تنهایی استفاده نمی‌شود. پس اَمرتات برابر با بی‌مرگی و جاودانگی است.

اَمِرِتات به معنی بیمرگی است و تجلی دیگری از رستگاری و جاودانگی. سرور گیاهان است. او گیاهان را می‌رویاند و رمه گوسفندان را بیفزاید. او می‌کوشد که گیاهان پژمرده نشوند. همکاران او ایزدان رَشن، اَشتاد و زامیاد هستند. این امشاسپند جنبهٔ زنان دارد و زریز دشمن اهریمنیِ اوست. این امشاسپند به کمک امشاسپند خرداد گوهر تن زرتشت را ساختند./شناخت اساطیر ایران

در اَمرتات چه بزم‌هایی به راه بوده است؟

هفتیمن روز از اَمردادماه برابر با روز نخست از «نوروزماه» گیلانی/ دیلمی است که در گاهشماری سنتی دیلمی آغاز سال نو بشمار می‌رود. روز بیستم مردادماه برابر با یازدهم اوت، همزمان است با جشن آغاز سال نو در گاهشماری باستانی ارمنیان که «ناواسارد» نامیده می‌شود و به معنای سال نو است.

جشن امردادگان در روز اَمرداد از ماه اَمرداد که هفتمین روز از امرداد ماه باستانی و سومین روز از امرداد ماه خورشیدی در گاهشمار کنونی زرتشتیان است، برگزار می‌شود.

ابوریحان بیرونی در آثارالباقیه می‌نویسد:

مرداد ماه که روز هفتم آن مرداد روز است و آن روز را به انگیزهٔ پیش آمدن دو نام با هم، جشن می گرفتند. معنای امرداد آن است که مرگ و نیستی نداشته باشد. امرداد فرشته‌ای است که به نگهداری جهان و آراستن غذاها و داروها که اصل آن از نباتات است و بر کنار کردن گرسنگی و زیان و بیماری‌ها می باشد، کارگزاری یافته است.

هر چند تغییرات آوایی پذیرفته شده‌اند اما به‌نظر می‌رسد دلیل جایگزینی اَمرداد و مرداد کمتر استفاده شدن اَمرداد در متون قابل تکیه است. اگر  کارآزمودگان و آداب‌دانانی چون ابوریحان بیرون، فردوسی و … از واژه امرداد استفاده می‌کردند، این اشتباه رایج دیرتر و دورتر اتفاق می‌افتاد. ذهن کوچک نگارنده به بزرگی مقام آن والایان نمی‌رسد که دور هم نیست ایشان دلیل کافی برای مرداد داشته باشند.

جالب است بدانید گیاه چمبک (زنبق) از میان گیاهان، گُل ویژه اَمرداد است و از نظر نگارنده واژه انگلیسی immortal برابر با جاویدن نیز هم‌ریشه با امرتات است.